Ziemia pracuje! to siódmy numer humanistycznego magazynu „Format P”, mającego formę wystawy-książki i poświęconego konceptualnemu dziedzictwu Roberta Smithsona (1938–73). Koncentrujemy się na współczesnych legendach, fikcji oraz zawłaszczeniach związanych z twórczością tego radykalnego artysty, 40 lat po jego śmierci. Smithson jest artystą skrajnie zmitologizowanym, a jego twórczość pozostaje jedną z najbardziej żywotnych legend xx-wiecznej sztuki. W polskim piśmiennictwie artysta ten pojawia się jednak marginalnie, w wyidealizowany sposób, jako jeden z pionierów sztuki ziemi, autor Spiral Jetty oraz domniemany piewca amerykańskiego krajobrazu. Żaden z tekstów Smithsona nie został dotąd przetłumaczony na język polski.
Celem przyświecającym twórcom najnowszego numeru „Formatu P” jest jednak nie tyle zapełnienie tej luki, ile refleksja na temat żywotności idei artysty, krążących w obiegu „z drugiej ręki” – poprzez przekaz ustny, śladową dokumentację czy nawet sfabrykowane informacje. Ziemia pracuje! to kolejny rozdział badań i spekulacji wokół projektu intelektualnego, jakim była twórczość Smithsona. Mają one na celu weryfikację pewnych proroctw (dotyczących między innymi architektury, industrializacji i muzeów) głoszonych w tekstach artysty z przełomu lat 60. i 70. xx wieku. W numerze zgromadzone zostały prace ponad dwudziestu artystów i badaczy. Niektórzy z nich, jak Center for Land Use Interpretation czy Cyprien Gaillard, bezpośrednio odnoszą się do smithsonowskich idei, w większości przypadków jednak owe związki są bardziej niejednoznaczne. Prace artystów zostały uporządkowane według logiki czterech wybranych tekstów Smithsona końca lat 60., które traktować możemy jako instrukcje, pomagające nawigować po świecie pojęć i definicji skonstruowanym przez artystę (język jako byt materialny, przesunięcie, miejsce kontra nie-miejsce, muzeum pustki, świat jako wystawa etc.), są to: A Sedimention of the Mind: Earth Projects (1968), Language to Be Looked At And/ Or Things to Be Read (1967), The Artist as Sight-Seer; Or, A Dintrophic Essay (1966-1967) oraz Some Void Thoughts on Museums (1967). Ich aktualność oraz wpływ na współczesne praktyki artystyczne są bezsprzeczne, choć nie zawsze uświadomione. Prolog do wystawy to kanoniczny tekst Smithsona A Tour of the Monuments of Passaic, New Jersey (1967) – który zapowiada wiele z dzisiejszych strategii artystycznych: krytyczną turystykę, nowy instytucjonalizm, fuzje sztuki z architekturą, zainteresowanie naukami ścisłymi czy traktowanie miast jako „gotowych wystaw”.
Autorem projektu graficznego jest Jakub Jezierski.
Więcej można dowiedzieć się tutaj.
Kolejny zwiastun nowego numeru Formatu P - wybór kilku prac fantastycznej Shannon Ebner. Ebner mieszka w Los Angeles, pracuje z tekstem, w postaci neonów, grafik, instalacji, fotografii i typograficznych rzeźb (ostatnio współpracowała m. in. z Dexter Sinister). Często odnosi się do amerykańskiego krajobrazu, budując litery i frazy z tanich, łatwo dostępnych materiałów: kartonów, desek, sklejki czy pustaków. Konstrukcje te są następnie fotografowane i prezentowane w przestrzeni muzealnej jako „fotograficzne sentencje”. Język staje się w pracach artystki bytem materialnym, nadpisanym na krajobraz – jak w reprodukowanej tutaj pracy Landscape Incarceration, która powstała na pustyni w okolicy Joshua Tree w ramach programu High Desert Test Sites (prowadzonego przez Andreę Zittel, Johna Connelly’ego i Andy’ego Stillpassa). Amerykański krajobraz został w niej uwięziony, zatrzymany jako konstrukcja językowa, wyobraźniowa i literacka. Prace Ebner wydają się ilustrować tezy Roberta Smithsona, który w wywiadzie z Patricią Norvell (opublikowanym w książce Recording Conceptual Art pod redakcją Alexandra Alberro i Patricii Norvell) mówił: „Uważam jednak, że sztuka konceptualna, która w całości opiera się na zapisanych danych, to tylko jedna strona historii. Nie wolno odwoływać się tylko i wyłącznie do umysłu, trzeba też pamiętać o materii. Nie ma ucieczki od fizyczności. Ani od umysłu. Znajdują się one moim zdaniem na kursie kolizyjnym. Można zaryzykować stwierdzenie, że moja praca artystyczna jest nieszczęściem. Cichą katastrofą umysłu i materii”.
Kilka dni temu ukazał się najnowszy, siódmy numer magazynu humanistycznego Format P. Ma on tym razem formę obszernej wystawy-książki, poświęconej konceptualnemu dziedzictwu Roberta Smithsona (1938–73). Jako pierwszy teaser, jedna z prac która znalazła się w magazynie: my brain or my stomach, tajskiego artysty Pratchaya Phinthong to dwa egzemplarze książki Johna Macquarriego Existentialism z 1976 roku. Pierwszy z nich została zniszczona przez termity, które wyryły w nich korytarze. Drugi egzemplarz jest ręcznie wykonaną repliką tego pierwszego.
