Monday 27 June 2011

kiedy rano otwieram oczy widzę film

Ana Janevski chowa się za okularami i swoją książką Kiedy rano otwieram oczy widzę film. Ana jest tuż przed wylotem do NYC (nasza koleżanka zamienia warszawskie MOMA na MOMA nowojorskie). W tle słynna mozaika na Pańskiej. Wydawnictwo Kiedy rano...  jest powrotem do inauguracyjnej wystawy, pod tym samym tytułem, zorganizowanej trzy lata temu w tymczasowej siedzibie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W bogato ilustrowanej książce, projektowanej przez Ludovica Ballanda, znajdują się teksty Stevana Vukovića, Łukasza Rondudy, rozmowa z Tomislavem Gotovacem, sporo archiwalnych tekstów: manifestów komentarzy, anonsów etc. 
Oto informacja od wydawcy: Zapraszamy w podróż do kraju, którego już nie ma, a który wytworzył najważniejszy w naszej części Europy mit sztuki radykalnej. Ana Janevski, narodziny nowych tendencji w sztuce przełomu lat 60. i 70. lokuje poza jej granicami – w amatorskich klubach filmowych, w których eksperymenty przeprowadzali nieobciążeni artystycznością przedstawiciele różnych dziedzin wiedzy i kultury. Książka pokazuje związki kina amatorskiego – rozkwitającego w byłej Socjalistycznej Federacyjnej Republice Jugosławii dzięki publicznemu mecenatowi – ze sztukami wizualnymi i wzajemne oddziaływanie filmowców i artystów innych dziedzin. To właśnie artyści i filmowcy jugosłowiańscy jako pierwsi artyści neoawangardowi w bloku wschodnim próbowali badać własne uwikłania w rzeczywistość, jako pierwsi zaproponowali projekt jej alternatywnej modernizacji, różnej od tej, którą proponowały socjalistyczne władze. Specyficzne usytuowanie na styku sztuki modernistycznej i strategii postkonceptualnych oraz postminimalistycznych, na styku dwóch światów: zachodniego kapitalizmu i wschodniego komunizmu generowało oryginalne, niepowtarzalne fenomeny artystyczne, niemogące się pojawić nigdzie poza Jugosławią i tamtym czasem: twórczość Gorana Trbuljaka, Tomislava Gotovaca, Sanji Iveković, Dalibora Martinisa czy Mariny Abramović.

Sunday 26 June 2011

the jewish state

Niestarzejąca się lektura: Der Judenstaadt Teodora Herzla, w nowym wydaniu. Książka wyszła w popularnej penguinowskiej serii Great Ideas, która budzi zazdrość wielu naszych znajomych grafików i typografów: niewątpliwie jest to jedna z najpiękniej zaprojektowanych, głównie literniczych, serii okładek ostatnich lat. Poza tym, współczesna lektura Herzla w świetle takich eksperymentów jak Sealand, The Kingdom of Vargaland-Elgaland, JRMiP, Cabinetlandia czy NSK, nabiera jeszcze innego znaczenia - warto odczytać ją nie tylko jako rzeczowy instruktaż, ale i artystyczne ćwiczenie z politycznej wyobraźni.
Garść tematycznych linków: o niechęci do własnego kraju czytaj tutaj , o powstawaniu nowych państw tu a tam można zobaczyć wszystkie okładki z serii Great Ideas. 

Friday 24 June 2011

romanian cultural resolution

Romanian Cultural Resolution to nowa książka  wydawnictwa Hatje Cantz - obszerne kompendium tekstów i reprodukcji na temat najważniejszych współczesnych artystów z Rumunii. Publikacja powstała przy okazji serii wystaw w Club Electro Putere w Krajowie i Werkschau Spinnerei w Lipsku. Inspiracją dla kuratorów Alexandro Niculescu i Adriana Bojenoiu, była historia klubu dla robotników fabryki silników w Krajowej, w którym od lat 70. aż połowy lat 90. odbywały się różne projekty artystyczne, by podzielić los innych tego typu miejsc po transformacji ustrojowej - stając się pubem, dyskoteką, klubem fitness, aż wreszcie bankrutując. Nowo otwarte centrum sztuki współczesnej, założone przez Niculescu i Bojenoiu w tym samym miejscu nosi wdzięczną nazwę Club Electro Putere. Kuratorzy prezentują oni historię najnowszej sztuki rumuńskiej w świetle zmian po 1989 roku: eskalacji nacjonalistycznych nastrojów, ekonomicznych kosztów transformacji, kulturalnej amnezji etc. Książka podzielona jest na cztery działy: Fetish Factory, An Image Instead of a Title, Figurative Painting in Romania 1970-2010, Here and Then. Autorzy tekstów to: Marius Babias, Adrian Bojenoiu, Sebastian Cichocki, Livius Ciocârlie, Apsara DiQuinzio, Bogdan Ghiu, Anca Mihulet, Mihnea Mircan, Vlad Morariu, Cristian Nae, Amelia Pavel, Mihai Pop, Matt Price, Magda Radu, Raluca Voinea i Maxa Zoller. 

Thursday 23 June 2011

muzeum krytyczne

Oto powieść sensacyjna pod przykrywką krytycznego eseju o muzealnictwie (choć odwrotne odczytanie byłoby również uzasadnione). Profesor Piotr Piotrowski relacjonuje piętnaście miesięcy spędzonych na stanowisku dyrektora Muzeum Narodowego. Jak wiemy, przygoda z transformowaniem MN w "instytucję autokrytyczną, rewidującą własną tradycję, mierzącą się z własnym autorytetem", nie zakończyła się szczęśliwie. Niemniej jednak ostatnie słowo należy do Piotrowskiego. To właśnie jego historię, m. in. za sprawą tej czujnie napisanej książki, zapamiętają teraz kolejne pokolenia badaczy, poszukujący źródeł polskiego post-muzeum. Na rodzimym gruncie jest to pozycja wyjątkowa, nie ograniczająca się tylko i wyłącznie do przypadku Muzeum Narodowego, lecz diagnozująca i antycypująca tendencje w polskim muzealnictwie w szerszym planie: polityki kulturalnej i uwikłań ekonomicznych. 

Saturday 11 June 2011

artur barrio

Nieczęsto zdarza się żeby weneckie biennale było miejscem dla prezentacji o bardziej muzealnym, monograficznym charakterze, zwłaszcza obejmujących efemeryczne, konceptualne praktyki artystów tworzących w latach 70. Tak jednak stało się w pawilonie brazylijskim, gdzie w tym roku zaprezentowane zostały głównie dokumentacje akcji Artura Barrio, którego sztuka lokuje się pomiędzy arte povera, konceptualizmem a sytuacjonizmem. Barrio stosował „biedne” materiały jak resztki jedzenia, mocz, makulaturę, krew czy sól. Znany jest zwłaszcza z takich akcji jak Situação T/T1, (Unfolding of the Body Situation), kiedy to umieszczał w przestrzeni miejskiej krwawe zawiniątka, które wyglądały jak pokawałkowane kończyny pozostawione po porachunkach mafijnych (w rzeczywistości były to starannie uformowane ochłapy z rzeźni, gałęzie, gaza etc.), które leżały na ulicy dopóki nie pojawiała się policja. W 1970 roku zrealizował pracę Situação…DEFL…+s+…ruas…Abril…(Unleashing confusion on the streets…Situation)  - pięćset woreczków z krwią, moczem, kałem, paznokciami, włosami etc. rozmieszczonymi na ulicach. Artysta skomentował w ten sposób brutalne akcje brazylijskiej policji likwidującej bezdomnych i prostytuujące się dzieci. Oprócz dokumentacji starszych akcji Barrio w pawilonie brazylijskim znajduje się również zupełnie nowa instalacja, jak zwykle u tego artysty, działająca również mocno na zmysł powonienia – złożona m.in. z świeżo mielonej kawy i rybich głów. 
Wystawie towarzyszy obszerna monografia Artura Barrio zawierająca dokumentację akcji ulicznych z lat 70., jak i podlegających rozpadowi i organicznym procesom instalacjom w przestrzeniach galeryjnych z ostatnich dwóch dekad. Redaktorami publikacji są kuratorzy weneckiej wystawy: Agnaldo Farias i Moacir do Anjos. 

Thursday 9 June 2011

illuminations

Powyżej główny katalog tegorocznego biennale weneckiego w środowisku naturalnym. Bice Curiger, szwajcarska kuratorka biennale opracowała bardzo solidną prawie 600-stronicową publikację, obejmującą zarówno wystawę główną "IllumiNATIONS", jak i pawilony narodowe oraz projekty towarzyszące (pierwszy raz od kilku lat mamy więc do czynienia z całym materiałem z biennale zebranym w jednym, i to dość lekkim, tomie). O ile można mieć wiele zastrzeżeń do mało porywającej ekspozycji autorstwa Curiger, zwłaszcza wyjątkowo nużącej części umieszczonej w Arsenale, to sama publikacja jest wzorcowa - zaczyna się od 130 stron tekstów kontekstualizujących wystawę: o historii biennale, podziałach na pawilony narodowe, strategiach wystawienniczych na targach światowych, by przejść do świetnie napisanych i wyczerpujących tekstów o artystach zaproszonych na wystawę. Osobna sekcja poświęcona jest tzw. para-pawilonom, do których stworzenia zostali zaproszeni m. in. Monika Sosnowska i Franz West. Naturalnym kontrapunktem do narodowym wątków w książce, są tytułowe "iluminacje", manifestujące się w doskonałych pracach słynnego Wenecjanina, Jacopo Robustiego, znanego szerzej jako Tintoretto - nieoczekiwanego uczestnika wystawy. Wydawnictwo zaprojektowali Wenecjanie ze studia in.pagina srl. 

Wednesday 8 June 2011

speech matters

Oto kolejna publikacja z tegorocznego biennale sztuki w Wenecji. Tym razem towarzysząca pawilonowi duńskiemu, w którym to (kolejny dowód na postępującą degradację praktykowanego od ponad 100 lat sztywnego podziału narodowego) znajduje się grupowa, międzynarodowa wystawa zatytułowana „Speech Matters”. Zarówno ekspozycja jak i publikacja dotyczą wolności wypowiedzi i cenzury w sztuce oraz życiu publicznym – jednego z najgorętszych ostatnimi laty tematów w Danii, zwłaszcza gwałtownych reakcjach po opublikowaniu karykatur Mahometa w dzienniku Jyllands-Posten. Na wystawie znajdują się m.in. wyjątkowo niepoprawne, imitujące rasistowskie klisze komiksy Roberta Crumba o „zmurzynieniu” i „zżydzeniu” białej Ameryki, platforma do publicznych przemówień Thomasa Klippera, kolekcja winyli z przemówieniami polityków Sharon Hayes czy też doskonałe fotografie z serii „An American Index of the Hidden and Unfimiliar” autorstwa Taryn Simon. W pięknie zaprojektowanej książce do wystawy, oprócz reprodukcji i omówień prac artystów z wystawy znajdują się teksty Kathariny Gregos, Raoula Vaneigena, Christophera Hitchensa oraz wywiad z Antonio Negrim.   

Tuesday 7 June 2011

a cookbook for political imagination

Ostatnie dni zespół bloga spędził w Wenecji. Oto kilka około-książkowych zapisów z tej podroży. Na początek ponad 400-stronicowa, z zewnątrz do złudzenia przypominająca biblię, publikacja A Cookbook for Political Imagination. Towarzyszy ona wystawie … i zadziwi się Europa Yael Bartany w Pawilonie Polonia na 54. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji. Sebastian Cichocki i Galit Eilat, redaktorzy (na zdjęciu powyżej, przed pawilonem Polonia) tej świeżo opublikowanej książki piszą: "Nie jest to tradycyjny katalog wystawy, lecz zbiór politycznych "przepisów" i "instrukcji", powstały we współpracy z międzynarodową grupą ponad 50 pisarzy, artystów i naukowców. Teksty zebrane w książce mają bardzo różny charakter i dotyczą szerokiego zakresu zagadnień: od manifestów, artystycznych projektów, fikcji literackich po praktykę legislacyjną, urbanistykę, identyfikację wizualną, przepisy kucharskie i konkretne wskazówki dla członków Ruchu. Jest to pierwsza książka opublikowana pod auspicjami Ruchu Odrodzenia Żydowskiego w Polsce."
Za projekt graficzny wydawnictwa odpowiadają Guy Saggee i Avihai Mizrahi ze studia Shual (Tel Awiw). Na liście uczestników tego wydawniczego projektu znajdują się m. in.: Gish Amit, Yazid Anani, Ariella Azoulay, Marek Beylin, Achim Borchardt-Hume, Andrea Geyer, Mika Hannula, Daniel Hendrickson, Rafał Jakubowicz, Wam Kat, Yuval Kremnitzer, Renzo Martens, Oliver Ressler, Sarah Rifky, Lia Perjovschi, Chantal Pontbriand, Ila Ben Porat, Steven ten Thije, James Trainor oraz kolektyw WHW. Książkę dystrybuuje berliński Sternberg Press.