lektury wwb2 # 31: architecture at the edge of everything else

Na zakończenie WWB2 - lektura zupełnie nowa, pachnąca podróżą i drukarnią, prosto z pudełka z książkami wyselekcjonowanymi w berlińskim Pro QM. "Architecture at the Edge of Everything Else" jest pierwszym wydawnictwem w serii Work Books, mającej na celu pogłębienie refleksji krytcznej na temat architektury, prezentującej teksty nowej generacji teoretyków zajmujących się przestrzenią miejską, urbanistyką, relacjami między architekturą, psychologią i socjologią. W środku książki: nienaganny dizajn i świetne teksty, poruszające całe spektrum fascynujących miejskich tematów, w tym np. o relacjach pomiędzy LSD a architekturą lat 60., o przestrzeni publicznej post-komunistycznych miast, o przeźroczystości budynków, nowej architekturze Chin, czy też projektach Sejimy i Nishizawy. 
Jako kropka nad i w naszej serii lektury do WWB2, jeszcze jedna lista. Poprosiliśmy uczestników wczorajszej sesji o futurologii miast, o zarekomendowanie dodatkowych lektur. Poniżej propozycje naszych gości:
Paweł Dunin-Wąsowicz:
Michał Łukaszewicz „Warszawska Atlantyda”
Rafał Nowakowski „Rdza”
Maciej Lepianka „I w następnym dniu”
Ingo Niermann
„Solution 1-10: Umbauland”
„Solution 9: The Great Pyramid”
„Solution 186-195: Dubai Democracy”
Agnieszka Kurant:
Nassim Taleb „Black Swan”
Philip K. Dick „Last Interviews”
Bruce Sterling „Shaping Things”
Jean Yves Jouannais „Artistes sans oeuvres”
Enrique Vila-Matas „El viaje vertical”
Paul Virillo „Ce qui arrive”
Douglas Murphy:  
Brian Dillon „Decline and Fall” Frieze, kwiecień 2010
Filmy Patricka Keillera
Kohlmaier & von Sartory „Houses of Glass”
Mushon Zer-Aviv: 
Mushon Zer-Aviv „Getting Intimate with Invisible Audience” (www.mushon.com)
South Park, epizode „You Have 0 Friends” 
Michel Foucault „Nadzorować i karać”
Księga Rodzaju, Stary Testament

VIP Selection # 3: Hans Ulrich Obrist (lektury wwb2 # 29 i 30)

Hans Ulrich Obrist* z wizytą w księgarni Muzeum pro qm! Prezentuje dwie książki z naszej oferty. Pierwsza z nich to jego własna, znakomita publikacja "A Brief History of Curating" - seria wykładów z kuratorami-pionierami starszego pokolenia, jak mówi Hans, będąca jego "protestem przeciwko zapomiananiu". Druga książka to "Oskar Hansen's Museum of Modern Art" - publikacja dokumentująca projekt Yane Calovskiego i Hristiny Ivanoskiej. Fikcyjny plakat do konkursu architektonicznego na muzeum w Skopje, część projektu macedońskich artystów, znalazł się w prezentacji ilustrującej wykład Obrista, przez ... przypadek. Słynny szwajcarski kurator szukał przed swoim wykładem ilustracji, obrazującej doniosłość myśli Oskara Hansena. I tak trafił w sieci na jeden z plakatów (hipotetycznych plakatów do wystaw, które mogłyby mieć miejsce w niezbudowanym muzeum Hansena - kinetycznej struktrze bez ścian, chowającej się pod ziemią "gdyby nie było pomysłu na kolejną wystawę") autorstwa berlińskiej projektantki Ariane Spanier. I tak, podczas dyskusji po wykładzie dowiedział się o samym projekcie i o książce. 
*Hans Ulrich Obrist to słynny szwajcarski kurator i pisarz (numer jeden w zeszłorocznym rankingu najbardziej wpływowych postaci sztuki magazynu ArtReview). Nieustannie przekracza granice między sztuką, architekturą, literaturą i teatrem - fascynuje się postaciami takich XX-wiecznych wizjonerów jak Yona Friedman, Oskar Hansen czy Stanisław Lem (z którymi to przeprowadził wywiady). Pierwszą wystawę Obrist, obecnie Dyrektor Projektów Międzynarodowych w Serpentine Gallery w Londynie, zorganizował w wieku 23 lat we własnej kuchni, był autorem wystaw w samolotach, książkach, wystaw-instrukcji, autorem 24-godzinnych „wywiadów-maratonów” z artystami oraz licznych projektów łączących sztukę i naukę. Wspólnie z zaprzyjaźnionymi artystami, architektami i pisarzami poszukuje obecnie "formuł" i "map" dla XXI wieku.

lektury wwb2 # 28: a guide to the new ruins of great britain

Dzisiaj dotarła do nas nowa książka Owena Hatherleya "A Guide to the New Ruins of Great Britain". Dzisiaj, podczas wieczornego wykładu, dowiemy się dlaczego ta brawurowo napisana książka nie wszystkim przypadła do gustu i co złego stało się z architekturą Wielkiej Brytanii (o 19.00 Hathereley, o 20.00 Hans Urlich Obrist, o 21.20 film "Utopia London"). Hatherley opowie o metamorfozie, którą przeszła architektura w XX wieku – od narzędzia transformacji życia codziennego do gloryfikacji neoliberalizmu i „urbanistycznej regeneracji”. Książka oparta jest o eseje-spacery koncentrujące się na kilku brytyjskich miastach. Ta sama metoda zostanie zastosowana wobec Warszawy, którą Hatherley regularnie odwiedzał w 2010 roku. Wykład jest częścią sesji "Przyszłość miasta. Co jeszcze zostało do przewidzenia?". 

"A Guide to the New Ruins of Great Britain", Owen Hatherley, Verso 2010, 440 stron, czarno-białe ilustracje, oprawa twarda, cena: 98 zł. Kup w naszej księgarni internetowej z 5% rabatem >>  

lektury wwb2 # 27: urban transformation

Urban Transformation, red. Ilka i Andreas Ruby, Ruby Press 2008, 400 stron, 336 ilustracji,
oprawa miękka, język angielski, cena: 180 zł.
-->Kup w naszym sklepie internetowym z 5% rabatem

Jeśli mielibyśmy polecić tylko jedną książkę jako festiwalową lekturę (mimo, że zamierzamy ich polecić aż 30!), prawdopodobnie wybralibyśmy antologię "Urban Transformation" Ilki i Andreasa Ruby. Jest w niej wszystko o czym dyskutowaliśmy dotąd w ramach festiwalu: suburbanizacja, inicjatywy oddolne, przestrzeń publiczna, "hardware" architektury kontra "software" zdarzenia, fenomen shrinking cities, problemy miast post-industrialnych, urbanizm społeczny, pułapki partycypacji etc. Książka miała swoję premierę na 11 Biennale Architektury w Wenecji. W tym opasłym, fantastycznie zaprojektowanym i ilustrowanym (336 zdjęć) wydawnictwie znajdują się teksty ponad 50 architektów, urbanistów, aktywistów, polityków i artystów. Wśród autorów są m. in. Saskia Sassen, Robert Somol, Jean-Philippe Vassal, Eyal Weizman, Teddy Cruz, Keller Easterling, Rahul Mehrotra  Enrique Penalosa (tak, tak - jeden z bohaterów filmu "Bogata Change", który wyświetlimy ponownie w niedzielę o 20.00). 

lektury wwb2 # 26: le corbusier and the occult

Le Corbusier and the Occult, MIT Press 2009, 416 stron, 177 ilustracji czarno-białych, oprawa twarda. Cena: 159 zł. -->Kup w naszym sklepie internetowym z 10% rabatem

Pewnego dnia niejaki Charles-Édouard Jeanneret stał się Le Corbusierem. Zapanował nad swoją biografią i wymyślił sie na nowo. Jego życie pozostaje w dużej mierze tajemnicą. Niektóre fakty stara się wydobyć na światło dzienne J.K. Birksted, wykładowca Barlett School of Architecture w Londynie. W swojej niezwykłej, spowitej mrokiem książce "Le Corbusier i okultyzm" sięga po nieznane dokumenty z rodzinnych archiwów architekta, opisując fascynacje Le Corbusiera masonerią i wiedzą mistyczną. Bogato ilustrowana, wciągająca literatura, w sensacyjny spoósb łącząca modernistyczny styl międzynarodowy z tradycją loż masońskich. Peter Carl z University of Cambridge pisze: "Birksted performs an important service for the understanding of Le Corbusier. Using sources hitherto ignored, he demonstrates the depth of Le Corbusier's indebtedness to Freemasonry—its configurations, its associations, and its dream of redemption through the arrangement of things and people in space. At a time when modern artists were seeking orientation in Gurdjieff, Ouspensky, Blavatsky, Steiner as well as in myth, alchemy, psychology, technology, and atomic physics, Le Corbusier seems to have acknowledged in Freemasonry a comprehensive metaphor of architecture's role in the culture."

Zdjęcia powstały podczas dzisiejszego spaceru śladami Świątyni Opatrzności Bożej z Jarosławem Trybusiem.

lektury wwb2 # 25: warszawa jako struktura emergentna

Ekspektatywa_3: Warszawa jako struktura emergentna, Aleksandra Wasilkowska, Andrzej Nowak, 
Fundacja Bęc Zmiana 2009, 136 stron, ilustracje, oprawa miękka, cena: 22zł. 
-->Kup w naszym sklepie internetowym z 5% rabatem

Po sesji z ostatniego weekendu, w której wzięli udział architeci z Warszawy i Londynu, polecamy jedną z najważniejszych książek pogłębiająych refleksję na temat dynamiki rozwoju miasta, jakie ukazały się ostatnio na polskim rynku. Książka "Warszawa jako struktura emergentna" jest dziełem Aleksandry Wasilkowskiej i profesora Andrzeja Nowaka. Wydawca publikacji, Fundacja Bęc Zmiana, informuje, że "publikacja ta wprowadza nowe pojęcia oraz horyzonty myślenia o mieście w kontekście systemów złożonych oraz ontologii.  Zawarte w niej teksty przybliżają pojęcie emergencji, w kontekście badań nad złożonością,  odnoszą się do nieprzewidywalnego procesu transformacji miejskiej. Zamieszczone w książce fragment badań z zakresu socjofizyki i symulacji zachowań zbiorowych pokazują możliwości symulacji ruchu pieszych w określonej przestrzeni architektonicznej jako narzędzia wspomagającego diagnozę i optymalizację zarządzania infrastrukturą miejską." Na zdjęciu Ola Wasilkowska i jej książka. 

lektury wwb2 # 24: the grey cloth

"The Gray Cloth" Paul Sheerbart, MIT Press 2003,
oprawa miękka, 136 stron, kolorowe ilustracje, cena: 64 zł. -->Kup w naszym sklepie internetowym z 5% rabatem

"The Gray Cloth" to dziwaczna, unikalna powieść science-fiction o architekturze, którą napisał wizjonerski architekt, pisarz i wynalazca Paul Scheerbart (1863-1915). Główny bohater powieści, szwajcarski architekt Edgar Krug, alter ego Stuarta, pracujący w dalekiej przyszłości (czyli połowie XX wieku!), podróżuje statkiem powietrznym ze swoją żoną po świecie i konstruuje fantastyczne budynki z kolorowego szkła i stali. Buduje m. in. halę wystawienniczą w Chicago, dom spokojnej starości dla emerytowanych pilotów na Fidżi, trakcję kolejową wiszącą nad ogrodem zoologicznym w Indiach. Edgar Krug ma jednak pewną fobię - boi się że zbyt kolorowe ubrania kobiet mogłyby konkurować z architekturą i pozbawić go weny. Nakazuje więc swojej żonie nosić się na szaro - jej sukienki mają być szare z dodatkiem 10 % bieli. Książka w ironiczny, ale i uwodzący językowo sposób ukazuje polityczny rozkład sił w pierwszych dwóch dekadach XX wieku, erupcję awangardy i nowych mód w projektowaniu, jest też konsekwencją marzeń o nowym lepszym świecie, modelowanym za pomocą architektury. Idealna, choć niewątpliwie ekstrawagancka lektura przed sobotnią sesją o przyszłości miast, w której biora również udział pisarze: Ingo Niermann i Paweł Dunin-Wąsowicz.

lektury wwb2 # 23: the banham lectures

"The Banham Lectures" Jeremy Aynsley, Harriet Atkinson, Berg Publishers 2009, 
352 strony, 200 czarno-białych i 32 kolorowych ilustracji, oprawa twarda, cena: 153 zł. -->Kup w naszym sklepie internetowym z 5% rabatem

Rayner Banham (1922 - 1988) był jednym z najbardziej rewolucyjnych i wpływowych krytyków architektury XX wieku, autorem kanonicznych książek Theory and Design in the First Machine Age i Los Angeles: The Architecture of Four Ecologies. W swoich tekstach był zawsze o jeden krok do przodu przed rzeczywistością: antycypując nowe tendencje w architekturze i projektowaniu oraz nowe modele wielkomiejskiego życia. Uprawiał krytykę architektury z dozą science fiction (z akcentem na "science").

Materiały do książki The Banham Lectures, dedykowanej teoriom i wizjom Banhama, zbierane były przez 20 lat. Partycypujący w niej historycy architektury i designu, artyści, architekci - bezpośrednio współpracowali z Banhamem bądź też jego teorie miały istotny wpływ na ich prace. W książce znajduje się kilkadziesiąt znakomitych esejów, dotykających takich tematów jak: projektowanie samochodów w latach 50., myśl Le Corbusiera, dywany, filmy science-fiction, sypialnie, "Futurama", pop-art, Marcel Duchamp, architektura muzeum, Ray Eames, sputniki, dematerializacja dizajnu etc. Każdy z tekstów-wykładów jest bogato ilustrowany. Książkę polecamy jako lekturę przed weekendową sesją dotyczącą projektowania/ antycypowania/ poszukiwania przyszłości w architekturze miejskiej.

lektury wwb2 # 22: big box. reuse

"Big Box Reuse"  Julia Christensen, MIT Press 2008,
 220 stron, 91 kolorowych ilustracji, oprawa twarda, cena: 89 zł.  --> Kup w naszym sklepie internetowym z 5% rabatem

"Big Box. Reuse" Julii Christensen to książka o życiu pozagrobowym budynków, a uściślając,  o tym co dzieje się z zamkniętymi centrami handlowymi, okaleczającymi krajobraz Stanów Zjednoczonych. Zamknięte centrum handlowe - gigantyczna skorupa z parkingami i podziemnymi magazynami, infrastrukturą drogową - pozostawia po sobie ślad w podmiejskim krajobrazie, jakiego nie da usunąć się przez wiele dekad. Skoro nie da się takiego molocha wyburzyć (co zrobić wtedy np. z prowadzącymi wyłącznie do niego autostradami?), można próbować go zawłaszczyć i nadać mu nową funkcję. Julia Christinsen opisuje i analizuje przypadki anektowania martwych Wal-Martsów czy Kmartsów przez lokalną społeczność i nadania im rangi prawdziwej przestrzeni publicznej. Budynki te stają się, za pomocą oddolnej inicjatywy mieszkańców amerykańskich przedmieść, kościołem, szkołą, muzeum, biblioteką etc.
Wydawnictwo ma charakter albumowy, jest bardzo bogato ilustrowane zdjęciami, mapami, jednocześnie stanowiąc fascynującą lekturę dla wszystkich badaczy zafascynowanych współczesnym krajobrazem USA oraz "entropiczną" refleksją na jego temat, kultywowaną przez Roberta Smithsona czy Gordona Matta-Clarka, a którą to współcześnie uprawia Centre for Land Use Interpretation (dyrektor CLUI, polecał zresztą niedawno z entuzjazmem "Big Box" a łamach I.D. Magazine). Warto zapoznać się z tą publikacją zwłaszcza przed wtorkową projekcją filmu "Malls R Us" w reżyserii Helene Klodawsky, dokumencie analizującym genezę powstania shopping malli, ewolucję jego architektury, polityki zakupów i kuszenia nabywców, jak i zagrożeniach dla małych lokalnych ekonomii, płynących z ekspansywnego rozwoju centrów handlowych. 

lektury wwb2 #21: anxious modernisms

"Anxious Modernism", red. Sarah Williams Goldhagen, Rejean Legault, MIT Press 2002,
335 stron, 100 ilustracji, oprawa miękka. Cena: 120 zł. --> Kup w naszym sklepie internetowym
 z 5% rabatem

Książka o architekturze dwóch pierwszych dekad po II Wojnie Światowej - potędze modernistycznego snu i niezrealizowanych do końca marzeniach o lepszych domach i miastach. Książka oparta o wnikliwe badania, nieznane fakty, konceptualizująca modernizm i jego ewolucję. Autorzy, budując teoretyczną ramę do rozważań o powojennej architekturze, analizują prace Saarinena i Rudofskiego w USA; ATBAT-Afrique w Markoko; Price i the Smithsons w Anglii, Bakema w Holandii, the Metabolists w Japonii i wielu innych. Diane Ghirardo z Journal of the Society of Architectural Historians pisze: "The collection brings together a broad range of projects and architects, many of which have not been subject to scholarly analysis. This is a sufficient accomplishment, but the editors aim for more; they propose a broad theoretical framework for pre- and post-World War II Modernism."